وصول مطالبات در کسب‌ و کار

نکات مربوط به وصول مطالبات چیست

مقدمه

  وصول مطالبات یکی از مهم‌ترین دغدغه‌هایی است که هر شخص حقیقی یا حقوقی در جریان فعالیت‌های اقتصادی با آن روبه‌رو می‌شود. بسیاری از شرکت‌ها و حتی اشخاصی که در معاملات روزمره خود با دیگران وارد قرارداد می‌شوند، به دلیل عدم ایفای تعهدات طرف مقابل با مشکل جدی در زمینه وصول مطالبات مواجه می‌شوند. در چنین شرایطی، نخستین راهی که به ذهن بسیاری از افراد می‌رسد مراجعه به دادگاه و پیگیری قضایی است؛ اما باید توجه داشت که فرآیند دادرسی در ایران به دلیل حجم بالای پرونده‌ها، پیچیدگی‌های آیین دادرسی و هزینه‌های جانبی، اغلب زمان‌بر و پرهزینه است. به همین دلیل، پیش از ورود مستقیم به مراجع قضایی، لازم است اشخاص و شرکت‌ها از ظرفیت‌های مختلفی که در حوزه حقوقی و قراردادی وجود دارد بهره‌مند شوند.

امروزه بسیاری از شرکت‌های بزرگ واحدی به نام «واحد وصول مطالبات» در ساختار سازمانی خود ایجاد کرده‌اند که وظیفه آن پیگیری بدهی‌های معوق، مذاکرات با بدهکاران و در صورت لزوم، استفاده از ابزارهای قانونی برای وصول مطالبات است. با این حال، چالش بزرگی که این واحدها با آن مواجه می‌شوند، کمبود نیروهای متخصص در حوزه حقوقی است؛ زیرا بدون دانش حقوقی، پیگیری مطالبات نه تنها نتیجه‌بخش نخواهد بود بلکه ممکن است مشکلات جدیدی برای شرکت ایجاد کند.

از سوی دیگر، قانون‌گذار در نظام حقوقی ایران ابزارهای متعددی در اختیار طلبکاران قرار داده است که با بهره‌گیری صحیح از آنها می‌توان با هزینه کمتر و سرعت بیشتر، به نتیجه رسید. ابزارهایی همچون اظهارنامه، تأمین خواسته، دستور موقت و حتی تنظیم قراردادهای حرفه‌ای وصول مطالبات، از جمله راهکارهای قانونی و مؤثر برای حمایت از منافع طلبکاران به شمار می‌رود.

در این مقاله تلاش می‌کنیم ضمن بررسی اهمیت راه‌اندازی واحد وصول مطالبات در شرکت‌ها، مهم‌ترین ابزارهای قانونی و قراردادی در این حوزه را معرفی کنیم. همچنین با ذکر مثال‌های کاربردی و استناد به قوانین مرتبط همچون قانون مدنی، قانون آیین دادرسی مدنی و قانون تجارت، نشان خواهیم داد که چگونه می‌توان به شکلی کارآمد و با کمترین هزینه، حقوق خود را در برابر بدهکاران استیفا کرد.

اهمیت و ضرورت راه‌اندازی واحد وصول مطالبات در شرکت‌ها

  یکی از مهم‌ترین نکات در مدیریت کسب‌وکار، توجه به جریان نقدینگی و مدیریت مطالبات معوق است. شرکت‌ها بدون وجود واحدی منظم برای پیگیری بدهی‌ها، به سرعت دچار کمبود منابع مالی می‌شوند و این امر نه تنها مانع توسعه فعالیت‌ها خواهد شد بلکه حتی می‌تواند موجب ورشکستگی شود.

  راه‌اندازی واحد وصول مطالبات در شرکت‌ها این امکان را فراهم می‌کند که فرآیند وصول بدهی‌ها به شکل سیستماتیک و با استفاده از نیروهای متخصص دنبال شود. این واحد می‌تواند ابتدا از راهکارهای مسالمت‌آمیز همچون مذاکره و ارسال اخطاریه استفاده کند و در صورت بی‌نتیجه ماندن، ابزارهای قانونی را به کار گیرد. به عنوان مثال، در بسیاری از شرکت‌های بزرگ، واحد وصول مطالبات با استفاده از اظهارنامه رسمی (مطابق ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی) از بدهکار می‌خواهد ظرف مهلت معین بدهی خود را بپردازد. این اقدام ساده و کم‌هزینه در بسیاری از موارد منجر به حل مشکل بدون مراجعه به دادگاه می‌شود.

راهکارهای حقوقی و غیرحقوقی وصول مطالبات

  در فرآیند وصول مطالبات می‌توان از ترکیبی از ابزارهای حقوقی و غیرحقوقی استفاده کرد. در مرحله اول، توصیه می‌شود از روش‌های غیرحقوقی همچون مذاکره مستقیم با بدهکار، برگزاری جلسات سازش و حتی ارائه تخفیف یا تقسیط بدهی بهره برد. این روش‌ها معمولاً سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر بوده و روابط تجاری طرفین را نیز حفظ می‌کند.

اما در صورتی که این اقدامات نتیجه ندهد، طلبکار می‌تواند به ابزارهای حقوقی متوسل شود. مهم‌ترین این ابزارها عبارتند از:

اظهارنامه: مطابق ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، طلبکار می‌تواند خواسته خود را به صورت رسمی به بدهکار اعلام کند. این اقدام اگرچه الزام‌آور نیست، اما در عمل آثار روانی و حقوقی مهمی دارد.

تأمین خواسته: به موجب ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، طلبکار می‌تواند قبل از صدور حکم قطعی، با ارائه دلایل کافی، تقاضای توقیف اموال بدهکار را بنماید. این اقدام مانع از انتقال دارایی توسط بدهکار می‌شود.

دستور موقت: در موارد فوری، دادگاه می‌تواند دستور موقت صادر کند تا از تضییع حقوق طلبکار جلوگیری شود.

طرح دعوا در دادگاه: آخرین مرحله، اقامه دعوای مطالبه وجه یا الزام به ایفای تعهد است که نیازمند تنظیم دادخواست و پیگیری قضایی است.

به عنوان مثال، فرض کنید یک شرکت ساختمانی پس از تحویل مصالح، طلب ۵۰۰ میلیون تومانی خود را از پیمانکار دریافت نکرده است. در این حالت، ارسال اظهارنامه، تقاضای تأمین خواسته و در نهایت طرح دعوای مطالبه وجه، می‌تواند بهترین مسیر برای وصول مطالبات باشد.

چالش‌های موجود در فرآیند وصول مطالبات

اگرچه ابزارهای قانونی متعددی برای وصول مطالبات وجود دارد، اما در عمل چالش‌های زیادی در این مسیر به چشم می‌خورد. نخستین چالش، کمبود دانش حقوقی در واحدهای وصول مطالبات است. بسیاری از کارکنان این واحدها با قوانین و مقررات آشنایی کافی ندارند و همین امر باعث می‌شود اقدامات آنها نتیجه مطلوبی نداشته باشد.

چالش دیگر، طولانی بودن فرآیند رسیدگی قضایی است. حتی اگر طلبکار از همه ابزارهای قانونی استفاده کند، ممکن است سال‌ها طول بکشد تا رأی قطعی صادر و اجرا شود. این موضوع به‌ویژه در دعاوی مالی با مبالغ بالا بسیار مشکل‌ساز است.

همچنین، هزینه‌های دادرسی و حق‌الوکاله وکیل می‌تواند برای شرکت‌ها سنگین باشد. هرچند مطابق ماده ۵۰۲ قانون آیین دادرسی مدنی، هزینه دادرسی به عهده خواهان است، اما در نهایت می‌توان آن را از محکوم‌علیه وصول کرد. با این حال، در مرحله ابتدایی، این هزینه‌ها فشار مالی مضاعفی به طلبکار وارد می‌کند.

ابزارهای قانونی در اختیار طلبکاران

قانون‌گذار در ایران مجموعه‌ای از ابزارهای قانونی را برای حمایت از طلبکاران پیش‌بینی کرده است که در صورت استفاده صحیح، می‌تواند فرآیند وصول مطالبات را تسهیل کند. برخی از این ابزارها عبارتند از:

1-  سند تجاری (چک، سفته، برات): قانون تجارت، اسناد تجاری وسیله‌ای معتبر برای مطالبه وجه هستند. به عنوان مثال، دارنده چک می‌تواند بدون طرح دعوا و تنها از طریق اجرای ثبت، وجه چک را وصول کند.

2- قرارداد مکتوب: طبق ماده ۱۰ قانون مدنی، قراردادهای خصوصی نسبت به طرفین نافذ است. بنابراین داشتن یک قرارداد دقیق و حرفه‌ای، مهم‌ترین تضمین برای وصول مطالبات است.

3- تأمین خواسته: همان‌طور که اشاره شد، ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی این امکان را فراهم کرده است که طلبکار قبل از صدور حکم، اموال بدهکار را توقیف کند.

4- اجرای اسناد رسمی: چنانچه طلبکار دارای سند رسمی لازم‌الاجرا باشد (مانند سند رهنی یا اجاره)، می‌تواند از طریق اجرای ثبت بدون مراجعه به دادگاه طلب خود را وصول کند.

نقش قرارداد وصول مطالبات در حمایت از کسب‌وکار

یکی از ابزارهای نوین و کارآمد در این حوزه، تنظیم قرارداد وصول مطالبات است. این قرارداد به طلبکار اجازه می‌دهد پیگیری حقوقی و قضایی مطالبات خود را به وکیل یا شرکت متخصص بسپارد.

قرارداد حرفه‌ای وصول مطالبات باید شامل مواردی همچون موضوع قرارداد، حدود اختیارات وکیل یا شرکت وصول‌کننده، نحوه پرداخت حق‌الزحمه، ضمانت اجرای تعهدات و نحوه حل‌وفصل اختلافات باشد. در این زمینه، نمونه قراردادهای آماده و معتبری در دسترس است که با استفاده از آنها می‌توان از بروز اختلافات بعدی جلوگیری کرد.

نتیجه‌گیری

وصول مطالبات موضوعی است که اهمیت آن در هیچ کسب‌وکاری قابل انکار نیست. هرچند که مراجعه مستقیم به دادگاه یکی از روش‌های معمول در این زمینه است، اما همان‌طور که تجربه نشان داده، این مسیر به دلیل طولانی بودن روند دادرسی و هزینه‌های بالا همیشه بهترین گزینه نیست. بنابراین استفاده از راهکارهای جایگزین و بهره‌گیری از ابزارهای قانونی و قراردادی می‌تواند راه‌حل بهتری باشد.

راه‌اندازی واحد وصول مطالبات در شرکت‌ها، اولین گام در مدیریت حرفه‌ای این فرآیند است. این واحد باید از نیروهای متخصص در حوزه حقوق بهره‌مند شود تا بتواند ضمن مذاکره و سازش با بدهکار، در صورت لزوم به شیوه‌های قانونی همچون ارسال اظهارنامه، تقاضای تأمین خواسته یا اجرای اسناد رسمی متوسل شود. همچنین، قانون‌گذار ابزارهای متنوعی همچون اسناد تجاری، قراردادهای خصوصی و امکان اجرای اسناد رسمی را در اختیار طلبکاران قرار داده است که استفاده صحیح از آنها می‌تواند به شکل چشمگیری فرآیند وصول مطالبات را تسهیل کند. علاوه بر این، انعقاد قرارداد وصول مطالبات با وکلای متخصص می‌تواند ریسک‌های حقوقی را کاهش داده و از منافع طلبکار به بهترین شکل حمایت کند.

در نهایت، باید توجه داشت که پیشگیری همواره بهتر از درمان است. بدین معنا که تنظیم قراردادهای دقیق در ابتدای همکاری و استفاده از ضمانت‌اجراهای قانونی مانند چک یا سفته، می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات در آینده جلوگیری کند. کسب‌وکارهایی که مدیریت صحیحی بر وصول مطالبات خود دارند، نه تنها از بحران‌های مالی مصون می‌مانند بلکه می‌توانند مسیر رشد و توسعه پایدار را با اطمینان بیشتری طی کنند.

 هر شرکت یا شخصی می تواند  در کسب و کار خود واحدی به نام وصول مطالبات، راه اندازی کند. همانطور که همه ما می دانیم اقدامات حقوقی و قضایی در کشور ما، بسیار زمان بر بوده و هزینه زیادی دارد. اشخاص حقیقی و شرکت ها که دچار مشکلات حقوقی در کسب و کار خود می شوند، قبل از اینکه مستقیما به دادگاه مراجعه نمایند و اقدامات حقوقی و قضایی انجام دهند می توانند از راهکارهای مختلفی که واحد وصول مطالبات دارد استفاده کامل نمایند. چندین سال است که شرکت های بزرگی در زمینه وصول مطالبات فعالیت می کنند و درآمدهای بسیار هنگفتی از این محل دارند. اما چالشی که این شرکت ها دارند این است که در فرآیند وصول مطالبات، نیروی انسانی از دانش حقوقی کافی برخوردار نبوده که این موضوع خود مشکلاتی را ایجاد کرده است. شما با استفاده از ابزارهای قانونی که در اختیار دارید می توانید با کمترین هزینه، مطالبات خود را وصول نمایید. کافی است در این خصوص به افرادی مراجعه نمایید که دانش کافی در زمینه حقوق را دارا باشند. چنانچه قصد انعقاد قرارداد در این خصوص را دارید می توانید از قرارداد حرفه ای وصول مطالباتی که در سایت محمدعلی پوریانیک وکیل دادگستری در اختیار شما قرار گرفته است استفاده کنید. در این قرارداد تلاش شده است که تمامی موارد لازم و ضروری در خصوص وصول مطالبات لحاظ و یک قرارداد حرفه ای در اختیار کاربر گذاشته شود. لذا با کمترین هزینه یک قرارداد کامل در خصوص وصول مطالبات در اختیار شما گذاشته شده است. قرارداد را دریافت کنید و از کسب و کار خود لذت ببرید. ضمنا در صورتی که نظری در ای خصوص دارید با ما به اشتراک بگذارید.

قرارداد را از اینجا دریافت کنید.

قرارداد حرفه ای وصول مطالبات

مطالب مرتبط: قرارداد حرفه ای وصول مطالبات

نویسنده: محمدعلی پوریانیک