کارگران خارج از شمول قانون کار
1). افرادی که مشمول قانون استخدام کشوری هستند:
علاوه بر قانون کار، قانون دیگری در سال 1345 مصوب شده که به آن قانون استخدام کشوری می‌گویند. در ماده 1 این قانون آمده است: «استخدام دولت عبارت است از پذیرفتن شخصی به خدمت دولت در یکی از وزارتخانه‌ها یا شرکت‌ها یا موسسات دولتی است»
به طور کلی افرادی که در دولت استخدام می‌شوند دو دسته هستند. 1) استخدام رسمی 2) استخدام پیمانی
نکته: چنانچه شخصی برای موسسه دولتی کاری انجام دهد و در ازای انجام دستورات موسسه دولتی دستمزد بگیرد و استخدام رسمی یا پیمانی نباشد، مشمول قانون کار می‌شود.
2) مشاغلی که قوانین و مقررات خاص استخدامی دارند:
تعداد زیادی از افراد هستند که استخدام هستند اما مشمول قانون استخدام کشوری نیستند و مقررات استخدامی خاص خود را دارند. مثل:
– قضات دادگستری، اعضای هیأت علمی دانشگاهها و موسسات عالی علمی، شهرداری و موسسات تابعه، مستخدمین مجلس شورای اسلامی، کارکنان نهادهایی که بعد از انقلاب ایجاد شدند مثل بنیاد شهید، نهضت سواد آموزی
3) کارگران کارگاه‌های خانوادگی:
کارگاه خانوادگی به کارگاهی می‌گویند که 3 شرط داشته باشد. 1: کارگاهی که افراد آن دارای رابطه خویشاوندی نزدیک باشند. این افراد صرفا شامل حال پدر، مادر، فرزند و همسر می‌شود. غیر از این موارد باشند حتی نوه، دیگر به آن کارگاه خانوادگی نمی‌گویند. 2: انجام کار توسط صاحب کار و خویشاوندان او انجام شود. 3: فرد دیگری در جمع خانوادگی آنها نباشد.
نکته 1: در صورتی که یک کارگاه حتی یک عضو دیگری داشته باشد که غیر درجه خویشاوندی باشد، کل کارگاه تابع قانون کار می‌شود.
نکته 2: حتی کارگاه خانوادگی هم باید برخی مقررات قانون کار را رعایت کند مثل رعایت موازین فنی و بهداشتی
4) فعالیت‌های خاصی که به موجب قانون خارج از قانون کار هستند. ماده 189 قانون کار
این موارد عبارت اند از: در بخش کشاورزی فعالیت‌های مربوط به پرورش و بهره‌برداری از درختان میوه، انواع نباتات جنگل‌ها و مراتع پارک‌های جنگلی، دامداری و پرورش ماکیان و طیور، صنعت نوغان، پرورش آبزیان و زنبور عسل، کاشت، داشت، برداشت، و سایر فعالیت‌های کشاورزی.
نکته: این فعالیت‌ها با پیشنهاد شورای عالی کار و تصویب هیأت وزیران می‌تواند از شمول قسمتی از قانون کار معاف شود.
5) برخی موضوعات مشمول ماده 190 قانون کار
این موضوعات عبارت اند از: مدت کار، تعطیلات، مرخصی‌ها، مزایا و حقوق صیادان، کارکنان حمل و نقل، خدمه، مستخدمین منازل، معلولین و نیز کارگرانی که طرز کارشان، به نحوی است که تمام یا قسمتی از مزد و درآمد آنها به وسیله مشتریان یا مراجعین تأمین می‌شود و کارگرانی که کار آنها نوعاً در ساعات متناوب انجام می‌گیرد.
6) کارگاه‌های کوچک (کمتر از 10 نفر)
البته در این خصوص باید آیین‌نامه‌ای مربوطه توسط شورای عالی کار تدوین و به تصویب هیأت وزیران برسد.
در غیر از موارد فوق تمامی کارگران مشمول قانون کار هستند.
نوشته شده توسط محمدعلی پوریانیک