قرارداد ضمن عقد خارج لازم، لازم است

ضمن عقد خارج لازم لازم است

        حتما این اصطلاح رو شنیدید «قرارداد ضمن عقد خارج لازم، لازم است». معنای این اصطلاح چیست؟ و چه کاربردی دارد؟ معنی این اصطلاح بسیار ساده است. برای فهم این اصطلاح ابتدا ذکر این مقدمه لازم است.

مقدمه

       ما در قانون 2 نوع قرارداد داریم. لازم و جایز.

   قرارداد لازم به قراردادی می‌گویند که وقتی طرفین آن را منعقد می‌کنند، باید به آن پایبند باشند و نمی‌توانند آن را فسخ کنند.

   قرارداد جایز نیز به قراردادی می‌گویند که طرفین هر وقت بخواهند می‎توانند آن را به هم بزنند.

    ما چند عقد جایز بیشتر نداریم. وکالت، عاریه، ودیعه، مضاربه، شرکت، جعاله. غیر از این موارد هر عقدی که دو نفر منعقد می‌کنند، عقد لازم است. در نتیجه اصل بر این است که قراردادی که بسته می‌شود، لازم است و طرفین نمی‌توانند بی‌خود و بی‌جهت آن را منحل کنند بر خلاف قراردادهای جایز.

معنای اصطلاح و کاربرد آن

    با توجه به توضیحات بالا کاربرد این اصطلاح را باید متوجه شده باشید. وقتی دو نفر یکی از قراردادهای جایز را می‌بندند برای اینکه نتوانند به راحتی آن را منحل کنند از این اصطلاح در قرارداد جایز استفاده می‌کنند. یعنی قرارداد جایز را به تبعیت و پیروی از یک قرارداد لازم، لازم می‌کنند.

  به عنوان مثال: شما برای خرید ملکی با فروشنده مذاکره می‌کنید. بعد از این که قرارداد خرید و فروش (قرارداد لازم) را بین هم منعقد کردید، فروشنده به شما اعلام می‌کند وقت ندارد برای انتقال سند و مراجعه به دارایی و دیگر موارد، اقدام کند. در نتیجه حاضر است یک وکالتنامه تمام و کمال با کلیه اختیارات من جمله فروش به شما بدهد.

     حال با توجه به اینکه وکالتنامه مذکور یک قرارداد جایز است، باید کاری کرد که به راحتی نتواند آن را فسخ کند. یعنی فروشنده (موکل) نتواند خریدار (وکیل) را عزل کند. در نتیجه طرفین از این اصطلاح استفاده می‌کنند. «قرارداد ضمن عقد خارج لازم، لازم است. یعنی «این قرارداد (عقد وکالت که جایز است) ضمن (درون یا پیرو) عقد خارج لازم ( مثل عقد خرید و فروش خارجی و بیرونی که یک عقد لازم)،  لازم است». در نتیجه فروشنده نمی‌تواند قرارداد وکالت را منحل کند مگر اینکه قرارداد اصلی که خرید و فروش است، منحل شود. با انحلال قرارداد اصلی، قرارداد وکالت نیز خود به خود منحل می‌شود.

این جمله معمولاً در وکالتنامه‌ها به این صورت درج می‌شود. «موکل ضمن عقد خارج لازم، حق عزی وکیل را از خود سلب و ساقط نمود». عزل وکیل در قرارداد وکالت به نوعی منحل کردن قرارداد و رابطه حقوقی است. در اصطلاح وکالت بلاعزل می‌گویند. حال متوجه شدیم که این اصطلاح چقدر ساده است.

نویسنده محمدعلی پوریانیک